Dış gebelik, döllenmiş yumurtanın rahim dışında başka bir alana yerleşmesi olayıdır. Bu yerleşme yeri genelde kaynaklarda tuba uterina olarak geçen yumurta kanalında (Fallop tüpleri) (%97) gerçekleşir. Dış gebeliğin görülme sıklığı ırklara, bölgelere ve yaşa göre değişsede ülkemizde görülme sıklığı %1-2 arasında arasında iken, ABD’ de yaklaşık her 50 kadından 1’inde dış gebeliğe rastlanmaktadır.

Dış gebeliğin meydana geldiği fallop tüpü

Dış Gebelik (Tubal Gebelik) Nasıl Olur?

Normal şartlarda, döllenmiş yumurta fallop tüplerinden ilerleyerek rahim içine yerleşir. Ancak bu tüpler daha önce yaşanmış çeşitli nedenlerden dolayı hasarlı ya da tıkalı ise döllenmiş yumurta daha fazla ileriye gidemeyerek rahme ulaşamaz, olduğu yerde tutunur ve orada gelişmeye başlar. Ancak fallop tüpleri bir bebeğin büyüyüp gelişmesine imkan veremeyecek kadar dar oldukları için, gebelik normal bir biçimde ilerleyemez.

Dış gebelik sadece fallop tüplerinde meydana gelmez, döllenmiş yumurta farklı dokulara da yerleşerek de dış gebeliğe neden olabilir. Bu yerler rahim boynu (cervix), yumurtalık, karın ve hatta sezaryen kesisidir.

Eğer bir gebenin dış gebelik yaşadığı fark edilmez ve müdahalede bulunulmazsa ait olmadığı yere yerleşen embriyo orada büyür ve fallop tüplerinin aşırı esneyerek patlamasına ve/veya gebenin damarlarının yırtılmasına neden olur. Bu olay sonrasında gebenin tüpleri ağır hasar alır ya da tamamen zarar görür. Oluşan hasarlar nedeniyle aşırı karın ağrısı ve fazla kanama meydana gelir ki; bu durum gebeyi ölüme kadar götürebilir.

Dış Gebelik Kimlerde Görülür?

Daha önce dış gebelik yaşamış olanlarda,
Yaşı 35’in üzerinde olanlarda,
Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan biri olan, fallop tüplerinin ve pelviğin iltihaplanması ile meydana gelen Salpenjit (PID) hastalığı geçirenlerde,
Tüplerinde yapışkanlıklar olanlarda,
Kısırlık tedavisi görenlerde,
Birden fazla kürtaj olanlarda,
Sigara tüketenlerde,
Yumartalık kistleri ve miyomları olanlarda,
Doğuştan tüplerinde sorun olanlarda dış gebelik görülme ihtimali yüksektir.
Dış Gebelik Nasıl Anlaşılır?
Erken gebelik belirtileri birbirine benzese de kadından kadına fark gösterir. Ancak dış gebelik yaşandığını gösteren kesin bir işaret yoktur. Belirtiler normal hamilelikteki gibi başlar. Örneğin göğüslerinizde şişlik, mide bulantıları, kusmalar, baş dönmeleri yaşayabilirsiniz. Adet gününüz gecikir ve buna bağlı olarak yaptığınız gebelik testinin sonucunu pozitif olarak alırsınız.

Tam hamileyim diye sevinirken ciddi karın ağrıları ve kanamalar yaşarsanız hiç vakit kaybetmeden doktorunuza gitmelisiniz. Çünkü bu ağrıların ve kanamaların nedeni yerleşmesi gereken yere değil de başka bir yere yerleşen embriyo olabilir.

Ayrıca;

Leğen kemiğinizde, karnınızda, boyun ve omzunuzda bıçak saplanmasına benzer, keskin, gidip gelen, şiddeti hafifleyip artan ağrılarınız varsa,
Mide ve bağırsak şikayetleriniz baş göstermeye başladıysa,
Kanama ve ağrıya ek olarak baş dönmesi yaşıyorsanız,
Üzerinizden atamadığınız sersemlik yaşıyorsanız derhal doktora başvurmalısınız.
Unutmayın!

Yukarıdaki belirtiler sadece dış gebelikten kaynaklanmaz, pek çok nedeni olabilen bu şikayetler ile doktorunuza başvurduğunuzda doktorunuz yapacağı muayene sonrasında dış gebelik ihtimali olup olmadığı tespit edilir.

Gebeliğin ilk anlarında dış gebelik mi yoksa normal gebelik mi olduğunu anlamak oldukça zordur. Ancak gebeliğin 6. gününden itibaren yükselmeye başlayan HCG hormonunun (gebelik hormonu) düzenli takibi sayesinde gebeliğin normal mi yoksa dış gebelik mi olduğu anlaşılabilir. HCG hormonu normal gebeliklerde 2 gün kadar kısa bir sürede yaklaşık 2 kat artarken dış gebelikte böyle bir artış gözlemlenmez.

Doktorlar dış gebeliği yaklaşık 8. haftadan itibaren tanımlayabilirler.
Ayrıca yapılan ultrason görüntülemelerinde de gebeliğin normal ya da dış gebelik olduğu saptanabilir.

Dış Gebelik Tedavisi Mümkün Müdür?
Dış gebelik meydana geldikten sonra embriyonun (bebeğin) tekrar rahme transferi ne yazık ki mümkün değildir. Kaldı ki dış gebelik kendini pek belli etmeyen bir sağlık problemi olup, gebeliğin ilk bölümünde anne kayıplarının en önemli nedeni olarak bilinmektedir. Bu nedenle meydana gelmiş bir dış gebeliğin tüpün yırtılmasını önlemek ve farklı komplikasyonlara neden olmaması için sonlandırılmasından başka çare yoktur.

Yukarıdaki şikayetlerden bir ya da bir kaçı ile gittiğiniz doktorunuz, ağrınızın tam olarak nerede olduğunu, döllenmenin nerede oluştuğunu tanımlayabilmek için pelvik bölgesinden muayene yapabilir. Yine de yaşadığınız durumun tam olarak dış gebelik olduğunu netleştiremez ise bir takım test ve ultrason tetkiki yapar.

Pek çok dış gebelik vakasında cerrahi müdahaleye başvurulur. Bu esnada doktor, kitleyi almak için anne adayının karnının alt bölgesine küçük bir kesi atarak, ince, uzun bir aleti annenin leğen kemiği bölgesine sokarak, gerekli işlemleri yapar ve gebeliği sonlandırır. Müdahale sonrasında hCG seviyesinin sıfıra (0) düşmesi beklenir. Eğer seviye azalarak sıfıra inerse operasyon başarılı anlamına gelir, ancak hormon seviyesi yüksek çıkarsa ameliyat tekrar edilebilir ya da metotreksat tedavisi uygulanabilir.

Bunların yanında nadiren tercih edilen bir tedavi yöntemi daha vardır ki, bu da çoğunlukla hCG seviyesi düşük olan gebelere uygulanır. Doktorunuz durumunuzu tespit ettikten sonra dış gebeliğin, herhangi bir tıbbi müdahalede bulunmadan, kendiliğinden dışarı atılması ya da emilim yoluyla sonlanıp sonlanmamasını gözlemleyip, beklemek isteyebilir.

Dış gebelikler anne adayları için önemli risk faktörlerini de beraberinde getirir. Bunların en önemlisi ise aşırı kan kayıplarından meydana gelen ölümlerdir ve bu ölümler 20 yaş altında bulunan anne adaylarında en sık şekilde görülür. Ancak erken tanı sayesinde anne adayında kalıcı hasarlar oluşmadan hatta cerrahi müdahaleye bile gerek kalmadan dış gebeliğin sonlandırılması sağlanabilir. Bu sebeple gebeliğin erken tespit edilmesi ve düzenli doktor muayeneleri çok önemlidir.

Bir Kez Dış Gebelik Yaşandıktan Sonra Normal Gebelik Yaşanabilir Mi?
Eğer bir kez dış gebelik yaşamışsanız, bir defa daha yaşama ihtimaliniz yüksektir, ancak sağlıklı bir gebelik geçirmeniz de mümkündür. Tüplerinizden biri hasar görmüş ya da alınmış olsa bile, tüp bebek tedavisi ile sağlıklı bir gebelik ve ardından sağlıklı bir bebeğe kavuşma şansınız da vardır.

Daha önce en az bir kez dış gebelik geçirmiş iseniz, henüz gebelik oluşmadan yani planlama esnasında bir kadın doğum doktoru ile görüşmeniz ve genel durumunuz ile süreç esnasında nelere dikkat etmeniz gerektiği konusunda bilgi almanız faydalı olacaktır.